You are currently viewing <strong>Witamina A i jej właściwości</strong>
witamina a

Witamina A i jej właściwości

Witamina A to niezbędna substancja dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Jest to jeden z najważniejszych związków budujących jego odporność. 

Termin ten odnosi się do związków chemicznych pochodzących z grupy karotenoidów – jest to między innymi retinol i jego pochodne oraz beta – karoten. Retinol jest tutaj uznawany za najważniejszą substancję, z tego powodu nazwy retinolu i witaminy A są stosowane zamiennie w wielu przypadkach. 

Witamina, którą dzisiaj omawiamy, należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, tak samo, jak witamina D, E oraz K. Odkładają się w tkance tłuszczowej w wątrobie. 

Funkcje witaminy A

Witamina A pełni szereg istotnych funkcji w organizmie:

  • ma ona kluczowy wpływ na poziom widzenia
  • przyspiesza gojenie się ran
  • witamina ta wykazuje właściwości przeciwnowotworowe 
  • sprzyja zdolnościom regeneracyjnym komórek
  • reguluje wzrost tkanki nabłonkowej, jak i innych komórek organizmu
  • odpowiada za stan skóry, włosów, jak i paznokci
  • ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie błon komórkowych 
  • pobudza szpik kostny do produkowania krwinek czerwonych
  • ochrania nabłonek układu oddechowego przed drobnoustrojami
  • pomaga przy zwalczaniu bakterii i zapobiega zakażeniom

W czym możemy znaleźć witaminę A?

Witamina A występuje jako retinol w produktach pochodzenia zwierzęcego, jak i pod postacią prowitaminy A, czyli beta – karotenu w produktach pochodzenia roślinnego. Retinol jest częściej wykorzystywany z pożywienia niż beta – karoten. Do cennych źródeł witaminy A zalicza się masło, jajka, mleko i inne produkty mleczarskie, niektóre tłuste ryby, wątrobę i podroby zwierzęce, słodkie ziemniaki, jarmuż, rzeżuchę, szpinak, dynię czy propolis. Ważne dla zdrowia karotenoidy, w tym beta-karoten, znajdziemy natomiast w warzywach, w tym w szpinaku, marchwi, pomidorach, czerwonej papryce i sałacie, oraz owocach – wiśniach, morelach, brzoskwiniach czy śliwkach.

Produkty spożywcze, w których znajdziesz Witaminę A (zawartość witaminy A w 100 g produktu):

  1. Poniżej 15 µg – wołowina, drób (pierś z kurczaka i indyka), dorsz, mintaj, morszczuk, chudy twaróg, jogurt naturalny, kefir
  2. 15-150 µg – cielęcina, kurczak, kaczka, śledź, makrela, łosoś, pstrąg, karp, jogurty owocowe, mleko krowie i kozie, serki twarogowe homogenizowane, ser twarogowy półtłusty i tłusty, makaron dwujajeczny i czterojajeczny
  3. 150-1500 µg – sery topione, sery dojrzewające, jaja, masło, tuńczyk
  4. Powyżej 1500 µg – wątróbka kurczaka, wątroba wieprzowa, jak i wołowa

Niedobór witaminy A – objawy

Najczęstsze objawy niedoboru:

Na niedobór witaminy A szczególnie narażone są osoby starsze, które pracują przy komputerze, kobiety w ciąży, osoby nadmiernie spożywające alkohol, oraz palący. 

  • słabe widzenie po zmierzchu, nazywane kurzą ślepotą
  • opóźniona akomodacja oka w ciemności
  • wysychanie rogówki i spojówki oka
  • trądzik, jak i wypryski
  • przesuszona, szorstka skóra, zwłaszcza na łokciach, kolanach, ramionach oraz udach
  • nadmiernie kruche, wolno rosnące paznokcie
  • wypadanie i większa łamliwość włosów
  • zahamowanie wzrostu
  • obniżona odporność 
  • większa podatność na infekcje bakteryjne, jak i wirusowe

Niedobór witaminy A u kobiet może przejawiać się zaburzeniami miesiączkowania, czy problemami w zajściu w ciążę. 

Nadmiar witaminy A 

Witamina A, która gromadzi się w wątrobie w nadmiernych ilościach, może stanowić zagrożenie i być toksyczna dla naszego zdrowia.

Nadmiar witaminy A może objawiać się:

  • nadpobudliwością i drażliwością,
  • zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, nudnościami, wymiotami,
  • bólami głowy, stawów i mięśni,
  • powiększeniem wątroby i zaburzeniami jej funkcji,
  • powiększeniem śledziony,
  • zmianami skórnymi o żółtawym zabarwieniu,
  • świądem skóry,
  • zmniejszoną zawartością wapnia w kościach,
  • światłowstrętem,
  • wypadaniem włosów i łamliwością paznokci.

Hiperwitaminoza jest szczególnie groźna dla kobiet w ciąży. Nadmiar witaminy A jest toksyczny dla płodu, a jej przedawkowanie może przyczynić się do rozwoju wad wrodzonych. Z tego powodu kobiety w ciąży nie powinny sięgać po suplementy diety z witaminą A. Zaleca im się również ograniczenie spożycia mięsa, które zawiera witaminę A w postaci retinolu – na przykład wątróbki.